ÖZET

Bu çalışmanın amacı, 1998 yılında yapılmış olan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) kapsamında bulunan evli erkeklerin aile planlaması yöntemi kullanma durumlarını etkileyen faktörleri incelemektir. Araştırma kapsamında örnekleme seçilen 8596 haneden 8059'una ulaşılmıştır (%94). Bu hanelerde yaşayan ve görüşülmesi uygun bulunan 3043 erkeğin 1971'i ile görüşülmüştür (%64.8). Araştırmaya katılan evli erkeklerin %62.6'sı gebeliği önleyici yöntemlerden herhangi birini kullandıklarını ifade etmişlerdir. Gebeliği önleyici yöntem kullananlar arasında modern yöntem kullanma yüzdesi 67.6'dır. Bu yüzdeler kentsel ve kırsal bölgeler için sırasıyla %58.5 ve %61.5 olarak bulunmuştur. Evli erkeklerin herhangi bir yöntem kullanımı evlilik süresi ilerledikçe azalmakta; yaş, öğrenim durumu, yaşayan çocuk sayısı, ülke içinde yaşadığı bölge, SSK-Emekli Sandığı-Bağ-Kur güvencesine sahip olma, AIDS hastalığını duyma ile artmaktadır. Modern yöntem kullanımı ise evlilik süresi ile azalmakta, yaşayan çocuk sayısı, ülkemizin batı ve güney bölgesinde oturanlarda, SSK-Emekli Sandığı-Bağ-Kur'lu olanlarda, AIDS'i duyma ile artmaktadır. Kondom kullanımı evlilik süresi ile azalmakta, öğrenim durumu ile artmaktadır. Geri çekme yöntemi ise ülkede batı, güney ve doğu bölgesinde yaşayanlarda artmakta; AIDS'i duyan ve aile planlaması konusunda arkadaşı ile konuşanlarda artış göstermektedir. Bu araştırmanın sonuçları, aile planlaması hizmetlerine erkek katılımının yeterli durumda olmadığını ortaya koymaktadır. Bu konuda, Sağlık Bakanlığının yürüttüğü hizmetler arasında yer alan "aile planlaması danışmanlık hizmetleri" nin yaygınlaştırılması önerilmektedir. Bunun yanı sıra, kadınların toplumsal cinsiyet rollerinin erkeklerle eşit hale getirilmesi de temel çözümlerden birisi olarak düşünülmektedir.