ÖZET

Servikal vertebraların proccessus transversus’larında bulunan foramen transversarium vertebra cervicalis’de varyasyonel durumlar olan double foramen transversarium sıklığını ortaya koymak, foramen transversarium’un boyutlarını, şekil farklılıklarını ve bu durumların neden olabileceği klinik belirtileri vurgulamaktır. Gülhane Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı laboratuvarında mevcut 82 servikal vertebra üzerinde çalışma yapıldı. Tüm vertebralar üzerindeki foramen transversarium’ların farklılıkları kaydedildi. Tüm vertebralarda foramen transversarium mevcuttu. 82 servikal vertebra’nın 18 tanesinde double foramen transversarium görüldü. Bunların içinde 6 vertebra’da tek taraflı, 12 vertebra’da iki taraflı double foramen transversarium bulundu. Tek taraflı olanlardan 1 tanesi sağ tarafta, 5 tanesi sol tarafta idi. En fazla yuvarlak tipte foramen transversarium görüldü. Sağ tarafta bulunan foramen transversarium’ların ön-arka ve medial-lateral çapları sırasıyla 5,7 mm ve 6,5 mm; sol tarafta bulunan foramen transversarium’ların önarka ve medial-lateral çapları sırasıyla 5,5 mm ve 6,6 mm idi. Bu çalışmada double foramen transversarium sıklığı % 21,95 olarak bulunmuştur. Double foramen transversarium iki taraflı olması tek taraflı double foramen transversarium’dan iki kat fazla olduğu görülmüştür. Bu varyasyonun klinisyenler tarafından bilinmesi önemlidir. Foramen transversarium’lardaki morfolojik farklılıklar, C7 hariç bu açıklıklardan geçen a.vertebralis’deki kan akımının etkilenmesine bağlı nörolojik durumlara yol açması açısından önem arz etmektedir.